MAĞARA № 15
Dövrü: İlkin orta əsrlər
İnventar
Yerləşdiyi yer: Qatardağ silsiləsi, Keşikçidağ DTMQ
Eni: 1.20-1.70
Uzunluğu: 2.10-2.75
Hündürlüyü: 2.70
Sahəsi: 8 m²
Qatardağ silsiləsində, Keşikçidağ Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunun ərazisində yerləşən 15 nömrəli mağara ilkin orta əsrlərə aid arxeoloji-memarlıq abidələrindən biridir. Sahəsi cəmi 8 m² olmaqla, bu mağara ölçü baxımından nisbətən kiçik olsa da, planlaşdırılması və funksional təyinatı baxımından xüsusi maraq doğurur. Tamamilə süni şəkildə, qayalıq massiv içərisində yonularaq yaradılmış bu mağara, struktur baxımından iki hücrədən ibarətdir. Hücrələrdən biri yarımdairə, digəri isə dördbucaqlı formada olub, bu cür müxtəlif formalı planlaşdırma onun çoxməqsədli istifadə üçün nəzərdə tutulduğunu göstərir. Mağaraya giriş əsas qapı vasitəsilə təmin olunmaqla yanaşı, əlavə olaraq üç ədəd pəncərə ilə işıqlandırma və havalandırma sistemi qurulmuşdur. Bu elementlər mağaranın yalnız sadə bir sığınacaq və ya yaşayış yeri deyil, həm də müəyyən dini və meditativ funksiyaları daşıyan məkan olduğunu ehtimal etməyə əsas verir. Giriş fasadında aparılmış hörgü işləri onun memarlıq baxımından təkmilləşdirildiyini və estetik aspektlərinin də nəzərə alındığını göstərir. Mağaranın daxilində diqqət çəkən əsas xüsusiyyətlərdən biri ibadət məqsədilə hazırlanmış kiçik hücrədir. Bu hücrənin mövcudluğu mağaranın müəyyən dövrlərdə dini ayinlərin icrası üçün istifadə edildiyini göstərir. Eyni zamanda bir nəfərlik yataq yeri onun fərdi rahib və ya keşiş tərəfindən monastır həyatının tərkib hissəsi kimi istifadə edildiyini göstərir. Belə bir planlama, bu mağaranın geniş monastır kompleksinin tərkib hissəsi ola biləcəyini və ya fərdi asketik həyat tərzi sürən dini şəxslər üçün nəzərdə tutulduğunu düşünməyə əsas verir.
