Sarıyoxuş dərəsi 2 saylı kurqan
Yerləşdiyi ərazi: Ceyrançöl, Keşikçidağ Kurqanlar Vadisi
Aşkarlandığı tarix: 15.06.2021-30.07.2021
Dövrü: Son tunc-erkən dəmir dövrü (Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti)
Sarıyoxuş dərəsi 2saylı kurqan 1 saylı kurqandan şimal-şərq istiqamətində təqribən 20 metr məsafədə yerləşir, 7 metr hündürlükdə və ümumi diametri təqribən 18 m-dir. Kurqanın daş örtüyü bütünlüklə götürüldükdən sonra uzunluğu təqribən 6 m, eni 2 m olan cənub-qərbdən, şimal-şərqə uzanmış üzəri simmetrik iri daş plitələrlə örtülmüş dəfn kamerası aşkar edilmişdir. Qəbir kamerası təqribən ortadan iki hissəyə bölünmüşdür: cənub-qərb hissədə qara cilalı iri və orta ölçülü, üzərində şevron və “dırnaq” naxışları olan küplər və küpələr, qurban gətirilmiş müxtəlif iri və xırda buynuzlu ev heyvanlarının qalıqlarının yerləşdirildiyi qurbangah qurulmuşdu. Qurbangahla əsas dəfnin arasında dağdağan ağacından arakəsmə var idi. Ehtimal ki, yüksək sosial statusa malik qədim tayfa nümayəndəsini dəfn kamerasının şimal-şərq hissəsində ağacdan qurulmuş taxtın üzərində yerləşdirmişlər. Taxt dörd tərəfdən ağac kəsimləri ilə haşiyələnmişdir. Skeletləşmiş insan qalıqlarının yanında tuncdan qılınc, qılınc qınının tuncdan sonluğu, obsidian və çaxmaq daşından ox ucluqları, olduqca yaxşı qalmış qapaqlı küp, əqiqdən və saxsı pastadan boyunbağı muncuqları arasında, öz dövründə Qədim Şərqdə geniş istifadə olunan silindrik möhür aşkar edilmişdir.
