MAĞARA № 13
Dövrü: İlkin orta əsr
İnventar
Yerləşdiyi yer: Qatardağ silsiləsi
Keşikçidağ DTMQ
Eni: 3.60
Uzunu: 5.00
Hün: 1.40
Sahəsi: 17.6 m²
Qatardağ silsiləsində, Keşikçidağ Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunun ərazisində yerləşən 13 nömrəli mağara ilkin orta əsrlərə aid arxeoloji-memarlıq abidəsi kimi qiymətləndirilir. Bu mağara tamamilə süni şəkildə yaradılmamış, təbii mağara formasının əsasına söykənərək müəyyən memarlıq müdaxilələrlə formalaşdırılmışdır. Bu isə onu kompleksin digər süni mağaralarından fərqləndirir və onun tədqiqat baxımından özünəməxsusluğunu önə çıxarır. Mağaranın ümumi planı dördbucaqlı formasındadır ki, bu da onun funksional məkan kimi məqsədyönlü şəkildə istifadə olunduğunu göstərir. Daxili sahənin formalaşdırılmasında təbii relyef elementlərindən istifadə edilməsi, həm əmək resurslarına qənaət etməyə, həm də mövcud geoloji quruluşdan səmərəli faydalanmağa imkan yaratmışdır. Mağaranın divarlarını təşkil edən daşlaşmış qumsal süxurlar həm möhkəmliyə malikdir, həm də onların yonulması və formalaşdırılması nisbətən asandır. Bu geoloji xüsusiyyətlər qədim ustaların mağaranın daxili quruluşunu formalaşdırarkən texniki baxımdan əlverişli şəraitdə çalışmasına imkan vermişdir. Mağaranın mühəndislik baxımından maraqlı xüsusiyyətlərindən biri onun tavanının hisə verilməsidir. Tavanın hislənməsi, ehtimal ki, mağaranın möhkəmliyini və dayanıqlığını artırmaq, həmçinin daxili mühiti izolyasiya etmək məqsədi daşıyırdı. Bu texniki üsul həm də mağara daxilində tüstünün yuxarıda toplanaraq çıxmasını təmin etməklə, havalandırmanı və yaşayış üçün daha münasib şəraiti mümkün etmiş ola bilər. Hisin eyni zamanda mikrobioloji qoruyucu effekt yaratdığı da bəzi elmi fikirlərdə vurğulanır.
